Anlegerschutz in Polen – EU-Recht gilt europaweit

Empfehlung von Dr. Thomas Schulte wegen großer Erfahrung und erfolgreicher Prozessführung, z.B. Titelbeitrag im Magazin „Capital“, Ausgabe 07/2008.

Inhaltsverzeichnis
Schufa jako ośmiornica danych / Pixabay

Die Umsetzung der Richtlinie über Märkte für Finanzinstrumente (Markets in Financial Instruments Directive) ins polnische Recht. 

Die Richtlinie  2004/39/EG des Europäischen Parlaments und des Rates vom 21. April 2004 über Märkte für Finanzinstrumente und die Richtlinie  2006/73/EG der Kommission zur Durchführung der Richtlinie 2004/39/EG waren bis zum 31. Januar 2007 in innerstaatliches Recht umzusetzen.

In Deutschland erfolgte die Umsetzung mit dem Finanzmarkt- Richtlinien – Umsetzungsgesetz (FRUG), den dazugehörigen Ausführungsgesetzen und den entsprechenden Änderungen der nationalen Gesetze wie dem  Wertpapierhandels-, des Börsen- und des  Kreditwesengesetzes.

Die inländischen Gesetze, die in Polen diese Richtlinien in nationales Recht umsetzen sind das polnische Gesetz über den Umsatz von Finanzinstrumenten und den dazugehörigen Ausführungsverordnungen (ustawa o obrocie instrumentami finansowymi wraz z rozporządzeniami wykonawczym)“

Aufgrund der Richtlinie gelten in der gesamten Europäischen Union die gleichen Grundsätze zum Anlegerschutz. Zu den Pflichten gegenüber den Anlegern gehören u.a. die entsprechende Qualifizierung des Anlegers, seines Wissens und seiner Erfahrung im Bereich von Finanzprodukten, die Auswahl eines adäquaten Anlageinstruments und eine Reihe von Informationspflichten gegenüber dem Anleger, die vor allem auf die Risiken, wie das Risiko des Kapitalverlustes hinweisen.

Nun verlaufen die Geschäfte mit Kapitalanlagen in ganz Europa gleich. Oft ist die Kapitalanlageberatung nur mangelhaft. So passiert es, dass auch in Polen risikoreiche Aktienfonds an konservative Anleger verkauft werden. Dass diese Praxis auch in Polen rechtswidrig ist wissen nur die wenigen –   Rechtsanwältin Patrycja Mika aus der Kanzlei Dr. Schulte und sein Team Rechtsanwälte, klärt in polnischer Sprache auf:

Odpowiedzialność odszkodowawcza przedsiębiorstwa inwestycyjnego za straty poniesione w wyniku zakupu produktów finansowych

Dyrektywy MiFID wprowadzają na przedsiębiorstwa inwestycyjne szczególne obowiązki w dziedzinie sprzedaży produktów finansowych klientom detalicznym. Niewywiązanie się z obowiązków wywołuje odpowiedzialność odszkodowawczą przedsiębiorstwa.

Co zrobić z oszczędnościami?

Inflacja, nisko oprocentowane lokaty bankowe – inwestycje wydają się konieczne i rozsądne. Z drugiej strony, doświadczenie kryzysem ekonomicznym, straty w lokatach inwestycyjnych oraz poczynania niektórych parabanków budzą nieufność. Dodatkowo produkty finansowe są coraz bardziej skomplikowane, złożone. Konsument niestety często udostępnia swoje pieniądze, nie rozumiejąc zasad inwestycji, nie znając jej ryzyka. Przedsiębiorstwo inwestycyjne, chcąc oczywiście sprzedać produkt, przedstawi go w jak najlepszym świetle. Rozczarowanie jest wielkie, kiedy lokata nie przynosi oczekiwanego zysku, a jeszcze większe, kiedy zainwestowane pieniądze przepadną.

Potrzebę ochrony inwestorów detalicznych dostrzegły też organy Unii Europejskiej wprowadzając w życie dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych MiFID 

(Markets in Financial Instruments Directive). Jednym z głównych celów dyrektyw jest ochrona klientów.

Dyrektywa została wdrożona w polski system prawny w ramach kilku ustaw oraz rosporządzeń:

  • Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 29 lipca 2005 r.
  • Ustawa o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2005 r.
  • Rozporządzenie Ministra Finansόwz dnia 24 września 2012 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych.
  • Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r.
  • w sprawie określenia szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych oraz warunków szacowania przez dom maklerski kapitału wewnętrznego

Szczegόlnie interesujące dla klientόw bankόw oraz instytucji finansowych są zapewne w ramach dyrektyw wdrożone zobowiązania wobec klientόw, szczegόlnie klientόw detalicznych.

Klasyfikacja klienta

Pierwszym obowiązkiem wynikającym z dyrektyw jest odpowiednia klasyfikacja klienta. Dyrektywy wyróżniają trzy typy klienta: kontrahent uprawniony, klient branżowy oraz klient detaliczny. Klient branżowy to zgodnie z definicją MiFID I (2004/39/WE): „Klient, który posiada doświadczenie, wiedzę i fachowość umożliwiające podejmowanie niezależnych decyzji inwestycyjnych i właściwe ocenianie ryzyka, z którym się one wiążą”. Kontrahenci uprawnieni to m.in. instytucje kredytowe, przedsiębiorstwa inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, fundusze zbiorowego inwestowania, fundusze emerytalne i spółki zarządzające takimi funduszami. Klient detaliczny to każdy klient nie będący klientem branżowym, czyli osoba nie posiadająca doświadczenia i fachowości w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.

Ochrona klienta detalicznego

Największą ochroną został objęty klient detaliczny. Obsługując klienta detalicznego na przedsiębiorstwie inwestycyjnym ciąży szczególny obowiązek działania w sposób uczciwy, sprawiedliwy i profesjonalny, zgodnie z najlepiej pojętym interesem klienta. Przedsiębiorstwo powinno zapewnić, aby wszelkie informacje kierowane do klienta miały charakter jasny, rzetelny i niewprowadzający w błąd.

Rzetelność informacji o instrumencie finansowym

Art. 27 dyrektywy MiFID II (2006/73/WE) reguluje jakie warunki muszą być spełnione aby uznać informacje za rzetelne. Przede wszystkim informacje nie mogą podkreślać żadnych potencjalnych korzyści o ile jednocześnie w sposób uczciwy i wyraźny nie wskazują wszelkich zagrożeń, jakie się z tym wiążą. Dodatkowo informacje powinny być przedstawione w sposób odpowiedni i zrozumiały dla przeciętnego przedstawiciela grupy, do której są skierowane. Muszą też zawierać wyraźne ostrzeżenie, że dane odnoszą się do przeszłości i że wyniki w przeszłości nie stanowią pewnego wskaźnika w przyszłości. Jeśli wskazanie opiera się na innych walutach należy ostrzec, że zyski mogą ulec zmniejszeni lub zwiększeniu wskutek zmian kursu walutowego.

Zakres wymaganych informacji na temat instrumentów finansowych reguluje art. 31 MiFID II. Opis powinien zawierać wyjaśnienie charakteru danego rodzaju instrumentu finansowego oraz ryzyka jakie się z nim wiąże, w sposób na tyle szczegółowy aby umożliwić podejmowanie świadomych decyzji inwestycyjnych.

Ryzyko instrumentu finansowego

Bardzo istotny jest tutaj opis ryzyka instrumentu finansowego. To właśnie w tej dziedzinie przedsiębiorstwa inwestycyjne nie wywiązują się z obowiązków. Opis ryzyka powinien wyjaśniać mechanizm dźwigni finansowej i jego wpływu na ryzyko utraty całej inwestycji. W przypadku instrumentów złożonych z kilku instrumentów lub usług, musi dokładnie opisywać składniki i mechanizm ryzyka. Powinien wytłumaczyć zmienność cen lub dostępność na rynku oraz zaznaczyć fakt, że w wyniku transakcji na takich instrumentach inwestor może przyjąć zobowiązania finansowe dodatkowe w stosunku do kosztów inwestycji (nieprzewidziane koszty).

Również sposób i zakres informacji o kosztach jest regulowany przez dyrektywę (art. 33 MiFID II). Przedsiębiorstwo, musi podać łączną cenę usługi i produktu a jeśli nie jest to możliwe weryfikowaną podstawę obliczania ceny. Jeśli jest ona wyliczana w walucie obcej przedsiębiorstwo musi wskazać walutę, obowiązujący kurs oraz koszty wymiany. Klient powinien być również poinformowany o wszelkich innych kosztach, nawet tych które nie są płatne za pośrednictwem przedsiębiorstwa, jakimi są przykładowo podatki.

Czy produkt inwestycyjny jest adekwatny do potrzeb klienta ?

Kolejnym istotnym obowiązkiem przedsiębiorstw inwestycyjnych jest ocena adekwatności klienta oraz adekwatności produktów i usług, co oznacza tyle, że produkt powinien zostać do klienta, jego potrzeb, celów oraz możliwości i chęci podjęcia ryzyka odpowiednio dobrany (art. 19 ust 4 i 5 MiFID I, art. 35, 36, 37 MiFID II). Przedsiębiorstwo ma obowiązek pozyskać od klienta informacje, które pozwolą sprawdzić, czy określony produkt spełnia cele inwestycyjne klienta, czy klient jest w stanie ponieść ryzyko finansowe odpowiadające celom inwestycyjnym oraz czy klient posiada konieczne doświadczenie i wiedzę na zrozumienie ryzyka ( § 16 Rozporządzenia MF).

Dyrektywy MiFID wymieniają jeszcze więcej szczegółowych obowiązków ciążących na przedsiębiorstwach finansowych względem klienta. Weryfikacja, czy i jakie błędy przy usługach inwestycyjnych popełniło przedsiębiorstwo w konkretnym przypadku wymaga szczegółowej analizy produktu, klienta jak i przeprowadzonej rozmowy doradczej.

Podsumowując na przykładzie: klient przychodzący do doradcy w przedsiębiorstwie inwestycyjnym w celu ulokowania swoich oszczędności w bezpiecznej lokacie bądz w celu zabezpieczenia emerytalnego podlega szczególnej ochronie. Doradca polecając certyfikaty akcyjne, bądź lokaty bazujące na skomplikowanych indeksach giełdowych łamie zasadę odpowiedniości i adekwatności inwestycji dla klienta. Dodatkowo nie informując klienta o ryzyku związanym z inwestycją czy dodatkowymi kosztami łamie zasadę udzielania rzetelnej informacji. W konsekwencji przedsiębiorstwo inwestycyjne odpowiada za poniesione szkody, w zasadzie w wysokości kwoty utraconej w ramach inwestycji.

 

Dr. Thomas Schulte

Neueste Urteile und Rechtsprechung!

Wir senden keinen Spam! Erfahre mehr in unserer Datenschutzerklärung.

Der Beitrag schildert die Sach- und Rechtslage zum Zeitpunkt der Erstellung. Internetpublikationen können nur einen ersten Hinweis geben und keine Rechtsberatung ersetzen.

Ein Beitrag aus unserer Reihe "So ist das Recht - rechtswissenschaftliche Publikationen von Dr. Schulte Rechtsanwalt" registriert bei DEUTSCHE NATIONALBIBLIOTHEK: ISSN 2363-6718
22. Jahrgang - Nr. 1580 vom 26. März 2015 - Erscheinungsweise: täglich - wöchentlich

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest