Wie schützt man sich vor negativen Eintragungen im Schuldnerregister in Polen?
In Polen führen aktuell drei Wirtschaftsauskunfteien Schuldnerregister, darunter die BIG InfoMonitor S.A. mit Sitz in ul. Z. Modzelewskiego 77, 02-679 Warschau, Rejestr Dluznikow ERIF BIG S.A. mit Sitz in Plac Bankowy 2, 00-095 Warszawa und Krajowy Rejestr Dlugow BIG S.A. Armii Ludowej 21, 51-214 Wrocław. Im Rahmen ihrer Tätigkeit verwalten und stellen die Gesellschaften Wirtschaftsinformationen bereit. Die Tätigkeit der Büros für Wirtschaftsauskünfte regelt das Gesetz über die Verbreitung von Wirtschaftsinformationen und den Austausch von Wirtschaftsdaten (ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych). Rechtsanwältin Patrycja Mika analysiert im Rahmen des Arbeitskreises Kreditgewährung und Polnisches Recht zum Thema „Datenschutz in Polen“ die Rechtsgrundlagen und die Möglichkeiten, gegen einen unbegründeten Negativeintrag im Schuldnerregister in Polen vorzugehen.
Gesetzliche Anforderungen an Wirtschaftsauskunfteien in Polen
Die Art. 4 ff. des Gesetzes über die Verbreitung von Wirtschaftsinformationen und den Austausch von Wirtschaftsdaten (ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych) regeln die gesetzlichen Anforderungen für polnische Wirtschaftsauskunfteien. So müssen Wirtschaftsauskunfteien in ihrer Firmierung die Bezeichnung „Büro für Wirtschaftsinformationen“ nutzen, dabei ist auch eine Abkürzung möglich: „BIG“.
Büros für Wirtschaftsinformationen können in Polen nur in Form einer Aktiengesellschaft (AG) geführt werden, wobei das Kapital mindestens 4 Mio. Zloty (PLN) betragen muss. Aktien an der Gesellschaft dürfen nur in Form von Namensaktien übernommen werden. Die Übernahme darf nur durch Geldeinlagen erfolgen, wobei die Einlagen vollständig bis zur Registrierung der Gesellschaft eingezahlt werden müssen. Gemäß Art. 7 Abs. 5 des Gesetzes über die Verbreitung von Wirtschaftsinformationen und den Austausch von Wirtschaftsdaten sind die Büros für Wirtschaftsinformationen verpflichtet, sich gegen mögliche Schadensersatzansprüche, die sich aufgrund der Tätigkeit eines Büros für Wirtschaftsinformationen ergeben können, abzusichern. Nach Art. 9 des Gesetzes können die „BIG“ sogar Daten über die Zahlungsfähigkeit mit anderen gleichartigen Gesellschaften, d.h. Wirtschaftsauskunfteien aus anderen Mitgliedsstaaten der Europäischen Union (EU), austauschen.
„Fraglich ist, inwieweit von diesem Recht zum Austausch von Wirtschaftsinformationen Gebrauch gemacht wird. Sollte der Austausch tatsächlich regelmäßig praktiziert werden, so hat dies für den Verbraucher gravierende Folgen. Eine Eintragung in einem Schuldnerregister in Polen kann so auch Auswirkungen auf eine evtl. Kreditgewährung in Deutschland haben“, erläutert Rechtsanwältin Mika.
Voraussetzungen für die Eintragung von Wirtschaftsinformationen im Register
Die Art. 14 und 15 des Gesetzes über die Verbreitung von Wirtschaftsinformationen und den Austausch von Wirtschaftsdaten nennen die Voraussetzungen für die Eintragung von Wirtschaftsdaten von Verbrauchern als auch Unternehmern. Verbraucherbezogene Daten können im Register eingetragen werden, wenn die Forderung aus einem bestimmten Vertragsverhältnis herrührt. Dies kann aus einem Vertrag über ein Verbraucherdarlehen, oder einem Vertrag über die Erbringung von Postdienstleistungen und Telekommunikationsdienstleistungen, Beförderung von Personen und Gepäck in der Massenkommunikation, Versorgung mit Strom, Gas und Heizöl, der Bereitstellung von Wasser und Kanalisation, der Entsorgung und der Zufuhr von Wärmeenergie sein. Weitere Vorgaben bestehen darin, dass
- die Forderung zumindest 200 Zloty betragen muss,
- die Forderung mindestens seit 60 Tagen fällig ist,
- eine Frist von zumindest einem Monat abgelaufen ist, wobei die Fristsetzung durch eine Einschreibesendung an die vom Schuldner genannte Adresse übersendet wurde.
Ist der Schuldner Unternehmer, so müssen für die Eintragung folgende Voraussetzungen vorliegen:
- Die Forderung muss aus einem bestimmten Vertragsverhältnis herrühren, insbesondere aus der Tätigkeit des Unternehmers,
- die Forderung muss mindestens 500 Zloty betragen
- seit mindestens 60 Tage fällig sein,
- dem Unternehmer wurde ergebnislos eine Frist in Form eines Einschreibens an die Firmensitzadresse des Unternehmers gesetzt.
Nach Art. 16 des Gesetzes über die Verbreitung von Wirtschaftsinformationen und den Austausch von Wirtschaftsdaten können auch Schuldnerdaten auf Grundlage vollstreckbarerer Urteile von den Wirtschaftsauskunfteien unter bestimmten Voraussetzungen erfasst werden.
Löschung von Negativeinträgen in polnischen Wirtschaftsauskunfteien
Ein Anspruch auf Löschung aus dem Schuldnerregister besteht, wenn
- der Anspruch erloschen ist,
- die Forderung ganz oder zum Teil beglichen wurde,
- glaubhaft gemacht wird, dass die eingetragene Forderung nicht besteht,
- nach Ablauf von drei Jahren ab der letzten Aktualisierung, jedoch spätestens nach Ablauf von zehn Jahren ab dem Tag der Meldung der Forderung durch den Gläubiger.
„Es ist empfehlenswert, zuerst den Gläubiger der Forderung zu kontaktieren und zu versuchen, eine gütliche Einigung zu erlangen, z.B. durch Verpflichtung des Gläubigers zur Löschung der Negativeintragung direkt nach Zahlungseingang“, bestätigt Rechtsanwältin Patrycja Mika die erfolgreiche Vorgehensweise. Wenn die Negativeintragung allerdings unbegründet ist, kann die Löschung direkt vom angeblichen Gläubiger gefordert werden, unter der Androhung der Einreichung einer Klage auf Grundlage des Datenschutzrechts und der Geltendmachung von Schadensersatzansprüchen aufgrund der durch die Eintragung verursachten Schäden (z.B. entgangener Gewinn durch Verlust von Handelspartnern).
Fazit und Tipp: Selbstkontrolle in Schuldnerregistern
In Polen sind die Büros für Wirtschaftsinformationen dazu verpflichtet, regelmäßig und kostenlos die Möglichkeit der Selbstauskunft anzubieten. „Nur durch eine regelmäßige Kontrolle der Selbstauskünfte bei den Büros für Wirtschaftsinformationen können Schäden von betroffenen Verbrauchern vermieden werden. Durch die regelmäßige Selbstauskunft sind Verbraucher auf der sicheren Seite und Situationen, in denen man während eines Kreditberatungsgesprächs bei seiner Hausbank von angeblichen Schulden erfährt, kommen nicht zum Tragen. Negative Einträge belasten, schränken die Kreditwürdigkeit ein und führen oftmals zu wirtschaftlichen Schäden und Handlungsunfähigkeit, besonders dramatisch, wenn es sich hierbei um einen ungerechtfertigten Eintrag handelt“, so Rechtsanwältin Mika.
Zusammenfassung in polnischer Sprache:
Biura Informacji Gospodarczej – rejestry dłużnikόw – jak usunąć wpis o długu?
W Polsce aktualnie trzy spółki zajmują się działalnością rejestracji długów i dłużników należą do nich BIG Info Monitor S.A, Rejestr Dłużników ERIF S.A, i Krajowy Rejestr Długów S.A. Ich działalność reguluje ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych z dnia 9 kwietnia 2010 roku. Podstawę prawną rejestru dłużników oraz możliwości prawne konsumentów jak i przedsiębiorców w związku z usunięciem ewentualnych negatywnych wpisów w rejestrach dłużników analizuje Rechtsanwältin Patrycja Mika z Kancelarii Dr.Schulte und Partner Rechtsanwälte, w ramach szkolenia zorganizowanego przez Kancelarię w temacie ochrony danych osobowych.
Działalność Biur Informacji Gospodarczej
Art. 4 i następne ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych z dnia 9 kwietnia 2010 roku regulują warunki działalność prowadzenia rejestru długów przez Biura Informacji Gospodarczej. Przedmiotem działalności gospodarczej biura jest pośrednictwo w udostępnianiu informacji gospodarczych polegające na przyjmowaniu informacji gospodarczych od wierzycieli, przechowywaniu i ujawnianiu tych informacji. Biuro Informacji Gospodarczej może być prowadzone wyłącznie w formie Spółki Akcyjnej, o kapitale zakładowym nie mniejszym niż 4 000 000 miliony złotych. Akcje Biura mogą być tylko akcjami imiennymi, nie jest dopuszczalna zmiana akcji imiennych na akcje na okaziciela. Akcje mogą być obejmowane wyłącznie za wkłady pieniężne i winny zostać opłacone w całości przed zarejestrowaniem Biura. Biura Informacji Gospodarczej zobowiązane są do zabezpieczenia roszczeń o naprawienie szkody, która może wyniknąć w związku z działalnością gospodarczą Biura przy czym zabezpieczenie może nastąpić w drodze zawarcia umowy ubezpieczenia, odpowiedzialności cywilnej, zlecenia udzielenia gwarancji bankowej bądź poręczenia bankowego. Biuro zobowiązane jest do użycia w swojej firmie wyrazu Biuro Informacji Gospodarczej przy czym dopuszczalny jest skrót BIG.
Wymiana danych w Unii Europejskiej
Art. 9 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych reguluje możliwość wymiany danych dotyczących wiarygodności płatniczej z instytucjami dysponującymi takimi danymi mającymi siedzibę w państwach członkowskich Unii Europejskiej. „Nie znany jest nam jeszcze zakresu wymiany danych między Biurami Informacji Gospodarczej w różnych krajach członkowskich Unii Europejskiej w praktyce. W związku z możliwością wymiany danych istnieje obawa iż konsument na podstawie wpisu w jednym kraju Unii Europejskiej będzie miał trudności np. z otrzymaniem kredytu w każdym innym kraju Unii” podsumowuje Rechtsanwältin Mika z Kancelarii Dr. Schulte und sein Team.
Udostępnianie danych o dłużniku
Podstawy udostępnienia wpisu o długu i dłużniku regulują art. 14, art. 15 i następne ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, odpowiednio dla konsumentów jako dłużników jak i przedsiębiorców jako dłużników. Zgodnie z art. 14 wierzyciel może przekazać do Biura informacji Gospodarczej dane o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem jeśli zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki oraz umów, o których mowa w art. 187¹ kodeksu postępowania cywilnego, tj. umowa o świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przewozu osób i bagażów komunikacji miejskiej, dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków, wywóz nieczystości, dostarczanie energii cieplnej, dodatkowo łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika musi wynosić co najmniej 200 zł, być wymagalna co najmniej od 60 dni, oraz musiał upłynąć co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym wezwania do zapłaty. Zgodnie z art. 15 ustawy wierzyciel może przekazać do Biura informację o zobowiązaniu dłużnika nie będącego konsumentem wyłącznie wówczas jeśli zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym w szczególności z tytułu umowy związanej w wykonywaniem działalności gospodarczej, łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika wynosi co najmniej 500 zł, jest wymagalna co najmniej 60 dni oraz upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym wezwania do zapłaty zawierającego ostrzeżenia o zamiarze przekazania danych do Biura z podaniem firmy i adresu siedziby tego Biura. Poza wymienionymi przypadkami wierzyciel może przekazać do Biura Informacji Gospodarczej również informacje o zobowiązaniu dłużnika na podstawie tytułu wykonawczego.
Usunięcie negatywnego wpisu z rejestru
Zgonie z ustawą o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych wierzyciel zobowiązany jest do zaktualizowaniu danych przekazanych o dłużniku nie później niż w terminie 14 dni w szczególności jeśli częściowo lub całkowicie zostanie wykonane zobowiązanie bądź wygaśnie ono, wierzyciel uzyska wiarygodną informację, że przekazane informacje gospodarcze nie są prawdziwe. Dodatkowo wierzyciel ma obowiązek wystąpienia z żądaniem wykreślenia wpisu w przypadku jeśli stwierdzi fakt, że zobowiązanie nie istnieje. Rejestr usuwa wpis w dwóch sytuacjach: na podstawie uzasadnionej informacji o nieistnieniu zobowiązania, po upływie 3 lat od ich ostatniej aktualizacji, nie później niż po upływie 10 lat od dnia ich przekazania przez wierzyciela. Jeśli wpis był zasadny i decydujemy się na spłatę długu warto próbować uzyskać usunięcie wpisu polubownie np. w ramach ugody z wierzycielem ustalającej, że w zamian za spłatę wierzytelności złoży on wniosek o usunięcie danych“ radzi Rechtsanwältin Patrycja Mika. W sytuacji kiedy wpis nie jest zasadny i dług jest przez dłużnika kwestionowany można żądać usunięcia wpisu pod groźbą powództwa o ochronę dóbr osobistych ewentualnie z wezwaniem o spłatę odszkodowania za straty wywołane nieprawdziwym wpisem np. poprzez utratę kontrahentów. W przypadku jeśli wierzyciel nie zareaguje na wezwanie można wytoczyć przeciwko niemu powództwo o ustalenie nieistnienia zobowiązania ujawnionego w rejestrze. Taki prawomocny wyrok w tej sprawie jest podstawą do usunięcia wpisu z urzędu przez Rejestr.
Prewencyjna samokontrola
Aby uniknąć konsekwencji w związku z negatywnym wpisem w rejestrze długów zaleca się regularne przeprowadzenie samokontroli w znanych rejestrach w Polsce. Biura Informacji Gospodarczej zobowiązane są do umożliwienia przeprowadzenia kontroli wpisów dotyczących własnej osoby w rejestrze dłużników.
